Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r., masowych aresztowaniach i złamaniu strajków, struktury związkowe "Solidarności" znalazły się w kryzysie. Przełom nastąpił wiosną 1982 r. Przystąpiono do odbudowy organizacji, działającej teraz w konspiracji, a 22 kwietnia 1982 r. powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna, której członkowie, mimo że się ukrywali, występowali pod własnymi nazwiskami. 12 kwietnia 1982 r. nadano pierwszą audycję Radia "Solidarność". Kluczową rolę w rozpowszechnianiu informacji na obszar całego kraju odgrywało Radio Wolna Europa i inne zagraniczne radiostacje nadające po polsku. Mimo wielu wpadek, intensywnie rozwijała się prasa podziemna. 1 i 3 maja 1982 r. oraz w tzw. miesięcznice wprowadzenia stanu wojennego organizowano manifestacje, brutalnie tłumione przez ZOMO, a 13 maja 1982 r. odbył się ogólnopolski strajk.

Do decydującej konfrontacji miało dojść 31 sierpnia 1982 r., w drugą rocznicę podpisania Porozumień Gdańskich. Władza przystąpiła do największej od grudnia 1981 r. mobilizacji sił. Demonstracje odbyły się w 66 miastach - największe w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu i Nowej Hucie. Z pewnością wzięło w nich udział znacznie więcej osób niż 118 tys., jak podało potem MSW. Manifestanci byli natychmiast atakowani przez formacje milicyjne, z reguły od razu z użyciem gazów łzawiących i armatek wodnych, co powodowało reakcję obronną: rzucanie kamieni, "koktajli Mołotowa", budowanie zapór i barykad, podpalanie pojazdów milicyjnych. W Lubinie uzbrojony pluton ZOMO zaczął strzelać do stojącego w odległości kilkudziesięciu metrów tłumu - zabito 3 osoby, 10 raniono. Broni palnej użyto także we Wrocławiu, Nowej Hucie i Gdańsku — zginęły 3 osoby, a w innych miastach kolejne 2. Było kilkuset rannych. Zatrzymano ok. 5,1 tys. osób, wiele internowano, setki wyrzucono z pracy.

TS

Ilustracja: próba ratowania Michała Adamowicza, jednej z ofiar tzw. zbrodni lubińskiej dokonanej przez milicję w trakcie tłumienia manifestacji 31 sierpnia 1982 r., "Stan wojenny. Ostatni atak systemu", oprac. A. Dębska, Warszawa 2006, s. 169.



O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.






POLECAMY TAKŻE: