Radio „Solidarność”, obok niezależnego ruchu wydawniczego, było fenomenem opozycji Europy Środkowo-Wschodniej. Pierwszą audycję nadano 12 kwietnia 1982 roku z dachu budynku przy ul. Grójeckiej 19/25 w Warszawie. Nadajnik skonstruował inżynier Ryszard Kołyszko. Audycję nadali Marek Rasiński i Janusz Klekowski. Od tej pory zapowiedź: „Tu Radio Solidarność”, poprzedzona fragmentem okupacyjnej piosenki „Siekiera, motyka...”, zaczynała kolejne audycje Radia w Warszawie i wielu innych miastach Polski.

Pierwsza audycja radia miała miejsce w drugi dzień świąt wielkanocnych. Przypomnijmy sobie tamte święta: w obozach internowania znajduje się jeszcze 4.000 osób. Zwolniono już 2,5 tys. osób, ale dochodzi ciągle do nowych aresztowań. Masowo zwalnia się z pracy osoby zatrzymane w czasie strajków i demonstracji. Niedawno przywrócono łączność telefoniczną między miastami, rozwiązano Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich. Trwa weryfikacja dziennikarzy. Mają miejsce krótkie strajki w zakładach pracy i protesty w szkołach. Narasta lawinowo ruch wydawniczy. Powstają ośrodki koordynacji. Za kilka dni powstanie Tymczasowy Komitet Koordynacyjny NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, a dwa dni później Międzyzakładowy Robotniczy Komitet Strajkowy w Warszawie. Na początku maja dojdzie w wielu miastach do ostrych starć z milicją.

Chronologia dalszych audycji nie jest pewna. Pojawiają się spory, czy druga audycja została nadana z Poznania, czy ze Stalowej Woli. Już 8 czerwca ruszył ośrodek podziemnego radia w Gdańsku. Kolejne były Małopolska, Wrocław, Olsztyn, Bielsko Biała i wiele innych. Dzięki pomysłowości fizyków i astronomów z Torunia od listopada 1982 r. audycje radia nadawano z balonów napełnionych wodorem. Były to tzw. audycje „balonowe”.  Tropem autorów audycji ruszyła natychmiast Służba Bezpieczeństwa, a nawet wschodnioniemiecka Stasi.

Twórcą podziemnego radia „Solidarność” był Zbigniew Romaszewski. Dziś nieżyjący już działacz KOR oraz Solidarności, wieloletni senator i wicemarszałek Senatu, legenda opozycji antykomunistycznej. Po aresztowaniu części ekipy oraz Zofii Romaszewskiej w lipcu oraz samego Zbigniewa Romaszewskiego pod koniec sierpnia 1982 r., na czele radia w Warszawie stanął Jerzy Jastrzębowski. W styczniu 1983 zaczął się proces, w wyniku którego Zbigniew Romaszewski został skazany na 4.5 roku więzienia, a Zofia na trzy lata. Radio „Solidarność” działało jednak nadal. W 1986 r. powstał nawet Program II, a w 1987 r. Program III. Ściganie ludzi związanych z Radiem trwało aż do wyborów w 1989 roku i po wyborach tego roku radiostacje Radia „Solidarność” zamilkły.

 

Ilustracja: Ulotka informująca o dacie i godzinie audycji Radia Solidarność - rewers., Wikipedia, Domena publiczna.




O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: