Dolnośląskie skrytki Grundmanna. Raport Gębczaka. Część 3
Niemiecka akcja ukrywania ruchomych dóbr kulturalnych na Dolnym Śląsku w latach 1942-1945 w celu zabezpieczenia przed działaniami wojennymi.
Spis miejscowości, w których znajdowały się miejsca ukrycia i składnice zbiorów, wymieniane w dokumentach niemieckich.
| Lp. | Miejscowość | Powiat | Rodzaj budynku i właściciel | Ukrywający |
| 1. | Kamieniec (Kamenz) | Ząbkowicki | 1.Kat. Kość. par. Gmina kat. | 1. Muzeum Sztuk Pięknych Wr. |
| 2. Ewang. i katol. Kościoły Wr. | ||||
| 1.Muzeum Sztuk Pięknych Wr. | ||||
| 2.Kat. Urząd Par. Gmina kat. | ||||
| 1. Muzeum Sztuk Pięknych Wr. | ||||
| 3. Ujeżdżalnia. Gen. Dyrekcja Dóbr Kaiążęc. | 2. Biblioteka Uniwer. Wr. | |||
| 3. Kurator Uniwer. Wr. | ||||
| 4.Ewang. i katol Kościoły Wr | ||||
| 2. | Henryków (Heinrichau) | Ząbkowicki | Kat. Urząd Par. | 1. Muzeum Sztuk Pięknych Wr |
| 2. Miejskie Zbiory Sztuki Wr. (KGM) | ||||
| 3.Muzeum Diecezjalne Wr. | ||||
| 4. Kapituła Katedralna Wr. | ||||
| 5. Biblioteka Uniwer. Wr. | ||||
| 6. Biblioteka Miejska Wr. | ||||
| 3. | (Alteichenau) | Wołowski | Zamek Grafin v.Pourtales | Muzeum Sztuk Pięknych Wrocław (grafika) |
| 4. | Szklarska Poręba ( M.Schreiberhau) | Jelenio-górski | Willa Guthmann – Zimmermann | Muzeum Sztuk Pięknych Wrocław (grafika) |
| 5. | Roztoka (Robnstock) | Jaworski | Zamek Graf v. Hochberg (z Książa) | 1. Muzeum Sztuk Pięknych Wr. |
| 2.Inwentarz (wyposażenie) Zamku w Książu | ||||
| 3. Archiwum Państwowe Wr. | ||||
| 6. | Mietków (Mietkau) | Wrocławski | Zamek Frau v.Schenk | 1. Archiwum Konserwatora Zab. Wrocła |
| 2. Muzeum Sztuk Pięknych Wr | ||||
| 3. Zarząd Główny Prowincji Wrocław | ||||
| 4.Instytut Historii Sztuki Uniwer. Wrocławskiego | ||||
| 5. Manuskrypty etc. profesorów wyż. uczelni wrocławskich | ||||
| 7. | Borowa (Bohrau) | Oleśnicki | Zamek Gräfin Schwerin | 1.Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław (KGM) |
| 2.Biblioteka Miejska Wrocław | ||||
| 8. | Brzezina (Klein Bresa) | Strzeliński | Zamek Gräfin v.Moltke | Miejskie Zbiory Sztuki Wr. (KGM) numizmatyka |
| 9. | Warmątowice (Eichholz) | Legnicki | Zamek Frf. v. Zedlitz u.Neukirch | Miejskie Zbiory Sztuki Wr. (KGM) numizmatyka |
| 10. | Grodziec (Gröditzberg) | Złotoryjski | Zamek Ambas. v.Dircksen | Osteuropa - Institut Wrocław |
| 11. | Nowy Kościół (Neukirch) | Złotoryjski | Zamek Frh.v.Zedlitz u.Neukirch, Heinrich | 1.Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław(KGM) |
| 2.Archiwum Państwowe Wr. | ||||
| 3. Prywatne zbiory sztuki z Wr. | ||||
| 4.Biblioteka Miejska Wrocław | ||||
| 12. | Prudnik (Neustadt) | Prudnicki | Majątek Bruno Fipper | Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław (KGM) |
| 13. | Grodziec (Gröditzburg) | Złotoryjski | Pałac/Burg Ambas. v.Dirksen | 1. Biblioteka Państwowa Berlin |
| 2. Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław (KGM) | ||||
| 14. | Łojowice (Louisdorf) | Strzeliński | Zamek baron Karnapp | 1. Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław (KGM) |
| 2. Krajowa Szkoła Muzyczna Wr. | ||||
| 15. | Luboradz (Lobris) | Jaworski | Zamek Graf v.Wolkenstein – Trostburg | 1. Prywatne zbiory sztuki z Wr. |
| 2.Muzeum Sztuk Pięknych Wrocław (grafika z Głębowic) | ||||
| 16. | Polkowice (Preiteichen) | Wrocławski | Zamek (B.Pomme) | Biblioteka Uniwersytecka Wr. |
| 17. | Mańczyce (Manze) | Strzeliński | Zamek Kurt v.Rohr | Biblioteka Uniwersytecka Wr. |
| 18. | Oleśnica (Oels) | Oleśnicki | Kościół Parafialny | 1.Instytut Botaniczny Wrocław |
| 2.Archiwum Miejskie Wrocław | ||||
| 19. | Starościn (Sterzendorf) | Namysło-wski | Zamek (Graf v.Saurma-Jeltsch) | Biblioteka Uniwersytecka Wr. |
| 20. | Pielaszkowice (Pläswitz) | Średzki | Zamek Frh. v.Buddenbrock | Biblioteka Uniwersytecka Wr. |
| 21. | Rościszowice (Blücherwald) | Trzebnicki | Nadleśnictwo (G. v.Roeder) | Archiwum Państwowe Wrocław |
| 22. | NRD (Joachimstein) | Görlitz | Welt……… | Muzeum Görlitz |
| 23. | Sobieszów (Hermsdorf) | Jelenio-górski | Zarząd Kamery Graf Schaffgotsch | Archiwum Państwowe Wrocław |
| 24. | Roztocznik (Olbersdorf) | Dzierżo-niowski | Zamek Graf Seydlitz | Archiwum Państwowe Wrocław |
| 25. | Cieplice (Warmbrunn) | Jelenio-górski | 1.Katol. Urz. Parafialny | Archiwum Państwowe Wrocław |
| 2.Biblioteka Schaffgotsch | Archiwum Państwowe Wrocław | |||
| 26. | Ramułtowice (Ramfeld) | Średzki | Zamek Graf Henkel v.Donnersmarck | 1. Biblioteka Miejska Wrocław |
| 2. Archiwum Miejskie Wrocław | ||||
| 27. | Krzeszów (Grüssau) | Kamień-górski | Kościół Św. Józefa | 1.Bibioteka Państwowa Berlin |
| 2. Archiwum Państwowe Wrocław | ||||
| 28. | Borowina (Hartu) | Szprotawski | Zamek Gräfin v.Stosch | Biblioteka Miejska i Archiwum Miejskie Wrocław |
| 29. | Szprotawa (Sprottau) | Szprotawski | 2 katolickie Kościoły | Biblioteka Miejska Wrocław |
| 30. | Gruszków (Birkholz) | Świdnicki | Zamek von Dresky | Biblioteka Miejska Wrocław |
| 31. | Żagrodno (Adelsdorf) | Złotoryjski | Zamek Gräfin Pfeil | 1.Prywatne zbiory sztuki z Wr. |
| 2.Urząd Konserwatorski Wr. | ||||
| 32. | Krasków (Kratzkau) | Świdnicki | Zamek G. von Salisch | Prywatne zbiory sztuki z Wr. |
| 33. | Lubomirze (Liebenthal) | Lwówecki | Kościół katolicki | Klasztor w Lubiążu Rzeźby, Stalle, Obrazy Willmanna |
| 34. | Siedlisko (Carolath) | Głogowski | Zamek Fürstin Carolath-Beuthen | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 35. | Bożków (Eckersdorf) | Kłodzki | Zamek Graf Magnis | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 36. | Mysłakowice ( Erdmannsdorf) | Jelenio-górski | Zamek NSDAP-Reichs-schule der S.A. | 1.Urząd Konserwatorski Berlin |
| 2.“Amt Rosenberg“ Berlin | ||||
| 37. | Kłodzko (Glatz) | Kłodzki | Gimnazjum Dawna Kaplica | Wydawca Hirt-Książki Wrocław |
| 38. | Wierzchowice (Hochweiler) | Milicki | Zamek (Graf v.Hochberg) | ? |
| 39. | Kryniczno (Krintsch) | Średzki | Plebania Katol. Urz. Par. | (paramenty) Katedra - Wrocław |
| 40. | Kuchary (Kuchendorf) | Dzierżo-niowski | Zamek Frf. v.Zedlitz u.Leipe | Kurator Uniwersytetu i Politechniki we Wrocł. Instytuty Naukowe |
| 41. | Kunów (Kuhna) | Zgorzelski | Zamek Major v.Hartwig | 1. Miejskie zbiory sztuk Zgorzelec |
| 2. Archiwum Miejskie Wrocław | ||||
| 3.Urząd Konserwatorski Berlin | ||||
| 42. | Zagórze Śl. (Kynau) | Wałbrzyski | Zamek Frh. Von Zedlitz und Neukirch | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 43. | Woskowice M. (Lorzendorf) | Namysło-wski | Zamek K. von Loesch | Urząd Konseratorski Berlin |
| 44. | Młynica (Mellendorf) | Dzierżo-niowski | Zamek Prinz Georg zu Schoenaich – Carolath | Kurator Uniwersytetu i Politechniki we Wrocławiu, Instytuty Naukowe |
| 45. | Michałkowa (Michelsdorf) | Wałbrzyski | Zamek Barona von Zedlitz in Kynau | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 46. | Namysłów (Namslau) | Namysło-wski | Browar Haselbacha | 1.Muzeum Krajowe – Anhalt Dessau |
| 2.Instytut Medycyny Uniw. Wr. | ||||
| 47. | Świerzawa | Złotoryjski | Kościół Św. Jana | 1.Instytut Mineral. Petrograficzny Wrocław |
| (Schönau) | 2.Rzeźby Prof. v.Gosena | |||
| 48. | Mysłów (Seitendorf) | Jaworski | Zamek (dawne probostwo) Ewa Hacke | Urząd Konserwatorski Berlin. |
| Prywatne zbiory. | ||||
| 49. | Ołdrzychowice (Ullersdorf) | Kłodzki | Zamek Graf v.Magnis | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 50. | Wiązów (Wanien) | Strzeliński | Plebania | Arcybiskupi Generalny Wikariat, Wrocław |
| 51. | Cerekwica (Zirkwitz) | Trzebnicki | Zamek Graf v.Bellestrem | Biblioteka Katol. Teolog. Seminarium, Wrocław |
| 52. | Lwówek (Löwenberg) | Lwówecki | Kościół katolicki | Kościoły wrocławskie, Rzeźby i ołtarze |
| 53. | Altwiese NRD | Ob. Laus. Rothenbërg | Zamek Major v.Wiedebach – Nostitz | Miejskie Zbiory Sztuki Zgorzelec (Görlitz) |
| 54. | Siedlęcin (ßoberrohssdorf) | Jelenio-górski | Wieża zamkowa Graf Schaffgotsch | Urząd Konserwatorski Berlin i Wrocław |
| 55. | Karpniki (Fischbach) | Jelenio-górski | Zamek Grossherzog von Hessen | Muzeum Zamkowe Darmstadt |
| 56. | Żarska Wieś (Florsdorf) | Zgorzelski | Zamke H.H.Schaeffer | Miejskie Zbiory Sztuki Zgorzelec |
| 57. | Świebodzice (Freiburg) | Świdnicki | Zakłady Lecznicze Prowincji Śląskiej | „Dithmarsches Landesmusseum Meldorf” Schleswig-Holstein. |
| 58. | Biedrzychowice (Friedersdorf) | Lubański | Zamek Gräfin v.Pfeil | Urząd Konserwatorski Berlin |
| 59. | Gościszów (Giessmannsdorf) | Bolesławski | Ewang. Dom. Modlitwy Gminy Ewang. | Biblioteka Państwowa Berlin |
| 60. | Chełmie (Kolbnitz) | Jaworski | Zamek Frh. v.Czettritz | Biblioteka Kościelna Św. Piotra i Pawła Legnica |
| 61. | Kamienna Góra (Landeshut) | Kamień-górski | Landratsamt | Anhaltskie Muzeum Krajowe, Dessau |
| 62. | Ludwigsdorf NRD | Ob. Laus. Görlitz | Kościół Ewangelicki | Rzeźby z kość. Św. Trójcy. Zgorzelec |
| 63. | Kiełczyn (Költschen) | Dzierżo-niowski | Plebania Katolicka | Biblioteka i Archiwum Diecezjalne, Wrocław |
| 64. | Lasów (Lissa) | Zgorzelski | Zamek Joh.Droescher | Ministerstwo Kultury Berlin |
| 65. | Nowa Ruda (Neurode) | Kłodzki | Gmach Więzienia | Ministerstwo Sprawiedliwości Berlin |
| 66. | Gaworzyce (Oberquell) | Głogowski | Zamek Fhr. v.Tschammer | 1.Urząd Konserwatorski Berlin |
| 2.Biblioteka Miejska Wrocław | ||||
| 67. | Kościelniki Dolne (Steinkirch) | Lubański | Kościół Ewangelicki | Kościół NPM w Lubaniu (got. ołtarz szafkowy) |
| 68. | Strzelin (Strehlen) | Strzeliński | Plebania | Muzeum Diecezjalne Wrocław |
| 69. | Studniska Dolne (Niederschön-brunn) | Lubański | Zamek Graf v.Finckenstein | Miejskie Zbiory Sztuki Zgorzelec |
| 70. | Bobolice (Schräbsdorf) | Ząbkowicki | Zamek Gräfin Strachwitz | Völkerkunde-Muzeum Berlin |
| 71. | Opava CSRS | (Troppau) | Reichsarchiv | Archiwum Państwowe Wrocław |
| 72. | Weissig NRD | Hoyers-werda | Zamek | „Kunsthalle” Hamburg |
| 73. | Sobótka (Zobten) | Wrocławski | 1. Katol. Urz. Paraf. | 1. Muzeum Diecezjalne Wrocław |
| 2.Archiwum Diecezjalne Wrocław | ||||
| 3.Biblioteka Katedralna Wrocław | ||||
| 2.Kościół Św. Anny | 1.Państwowa Szkoła Budowlana Wrocław | |||
| 2.Biblioteka Medyczna Żydowskiego Szpitala Wrocław | ||||
| 74. | Wierzbna (Würben) | Świdnicki | Kościół katolicki | 1.Kościół Św. Krzyża, Wrocł. (tumba Henryka IV) |
| 2. Kościół Św. Wincentego Wr. (tumba Henryka II) | ||||
| 75. | Żelowice (Silbitz) | Strzeliński | Zamek Graf Stillfried | Archiwum Miejskie Wrocław |
| 76. | Dębowy Gaj (Siebeneichen) | Lwówecki | Zamek Theodor Wätjen | Krajowa Szkoła Muzyczna Wrocław (instrumenty, nuty) |
| 77. | Mrowiny (Konradswaldau) | Świdnicki | Zamek (K.A. von Kulmiz) | Archiwum Miejskie Wrocław |
| 78. | Szczytna (Rückers) | Kłodzki | Zamek Waldstein (Missionshaus) | Muzeum Zamkowe Wrocław |
| 79. | Paczków (Patschkau) | Nyski | ? | Urząd Konserwatorski Opole (archiwum) |
| 80. | Stolec (Stolz) | Ząbkowicki | (Zamek) S.A. Obergruppe „Schlesien” | Miejskie Zbiory Sztuki Wrocław (KGM) (meble, zabytki). |
Powyższe zestawienie 80 miejsc ukrycia śląskich zbiorów sztuki, bibliotek, archiwów i innych instytucji oraz urzędów – zostało sporządzone na podstawie spisów niemieckich konserwatora zabytków prof. G. Grundmanna zaopatrzonych datą: 21.6.1944 Po tej dacie następuje kilka miejscowości dopisanych ołówkiem – zapewne w dalszych miesiącach 1944 r. Spisy nie uwzględniają przemieszczeń składnic dokonanych w grudniu 1944 r., ponieważ nie zachowały się (z jednym wyjątkiem) – odpowiednie dokumenty.
Część czwarta - 10.12.2003
opracowanie:
Kasia Kruk - kasik@poszukiwania.pl
