Miechów
Kiedy i Jak Powstał Miechów
Data powstania na terenie dzisiejszego miasta pierwszego osadniczego skupiska ludności ginie w pomroce dziejów. Jednak wykopaliska przeprowadzone na terenie ziemi miechowskiej wykazały, że ziemie te były gęsto zaludnione już w zamierzchłej przeszłości. Odkryte zostały ślady osadnictwa na terenach dzisiejszego miasta i pobliskich wsi. Ustalono, że na terenie dzisiejszego miasta Miechowa istniały dwie osady przedhistoryczne: jedna na zachód - u stóp Stawnej Góry w widłach Cichej i Miechówki, druga na wschód - w sąsiedztwie źródeł Bezdno i Stok Miejski, które dają początek rzece Miechówce.
Na terenie tej drugiej osady przedhistorycznej, rozciągającej się po obu stronach obecnej ulicy Racławickiej, badając warstwy gleby roślinnej na głębokości zaledwie jednego metra S.J.Czarnowski znalazł ogromną ilość kamiennych narzędzi użytkowych i około 200 kg szczątków ceramiki. Wiek tych znalezisk został oceniony na ok. 200 000 - 10 000 lat p.n.e. czyli do epoki kamienia łupanego. Nazwa Miechów po raz pierwszy została wymieniona w Księdze brackiej zakonu bożogrobców i opartym na niej przywileju konfirmacyjnym patriarchy jerozolimskiego Monachusa z r. 1198. Miechów jako osada trwająca do dziś powstał prawdopodobnie w okresie kształtowania się pierwszych organizacji plemiennych, i rozwijających się począwszy od końca XI w. w związku z rozwojem wielkiej własności ziemskiej. Założycielem osady był prawdopodobnie jakiś osobnik mający przezwisko Miech, który osiedlił się lub został tu osiedlony, albo jeszcze w okresie istnienia plemiennego państwa Wiślan, albo najpóźniej w X lub XI w.
XII wiek Na Ziemiach Miechowskich
W połowie XII w. Miechów i najbliżej położone osady stanowiły własność feudalną magnata małopolskiego Jaksy z możnego i szeroko w ziemi krakowskiej rozsiadłego rodu Świebodów (Gryfitów). "Anno Domini MCLXII Iazko Ierosolimam ivit" - notuje jako ważne wydarzenie w ziemi krakowskiej ROCZNIK KAPITULNY KRAKOWSKI, a kronikarz klasztoru miechowskiego zakładając pod koniec XIV w. kronikę klasztorną , zwaną obecnie Rocznikiem miechowskim , uzupełnia tę wiadomość : "... et MCLXIII fratres dominici Sepulchri venerunt Mechoviam cum uno canonico misso a patriarcha". Z tą datą Miechów wstępuje oficjalnie na widownię dziejową, a historia jego wiąże się ściśle z historią bożogrobców aż do kasaty zakonu w r.1819.
W 1162 r. Jaksa wyprawił się z pielgrzymką do Ziemi świętej i tam korzystając prawdopodobnie z gościny i opieki stróżów Grobu Chrystusowego oraz zbudowany czcią, jaką Grób był otoczony, postanowił ufundować kościół i klasztor dla tego zakonu w swych posiadłościach w Polsce. Za zgodą patriarchy jerozolimskiego Almeryka zabrał ze sobą kilku braci z kanonikiem Marcinem zw. Gallus, mianowanym przez patriarchę pierwszym przełożonym zgromadzenia. Osiedlił ich w Miechowie i przeznaczył jako uposażenie osady: Miechów, Zagorzyce i Komorów. Z własnych funduszy wystawił zakonnikom skromne budynki klasztorne i niewielki kościółek z kamienia ciosowego, konsekrowany w kilka lat potem przez biskupa krakowskiego Gedkę, pod wezwaniem Grobu Pańskiego. Fundacja Jaksy i fakt osadzenia bożogrobców właśnie w Miechowie wpłynęły decydująco na rozwój tego osiedla rolniczego i spowodowały, że dośc szybko rozrosło się ono do wielkości miejskiej osady targowej, a następnie miasta.
Posiadanie prawa targowego (libertas fori, forum liberum), gwarantowało swobodne przybywanie na targi z towarem i swobodne załatwianie transakcji handlowych pod ochroną prawa klasztoru, podniosło Miechów do rangi miasta na tak zwanym prawie polskim. Zanim jednak miasto otrzymało ten przywilej bożogrobcy starali się uzyskać go od książąt i tak : Bolesław Wstydliwy książę krakowski w 1259 r. postanawia , że ani mincerz książęcy ani poborca ceł nie mają prawa zasiadania na targu w Miechowie, ściągania kar, pozywania przed swój sąd, wymiany pieniędzy, ściągania opłat targowych od handlujących na targu i to ani osobiście ani przez swych ludzi; z tym tylko zastrzeżeniem że transakcje handlowe muszą być dokonywane w monecie obowiązującej w dzielnicy krakowskiej. Książę upoważnił proboszcza Henryka i konwent, którym te wszystkie prawa przysługiwały, by bez obawy kary książęcej usuwali z targu nie stosujących się do tego przepisu urzędników książęcych. Tak więc już od początku XIII w. Miechów, dzięki opiece klasztoru i życzliwości książąt, nabrał charakteru organizmu miejskiego i rozwijał się pomyślnie.
Tatarzy na Ziemiach Miechowskich
W 1287 Miechów zostaje zniszczony przez Tatarów, którzy palą go cofając się spod Krakowa po nieudanej próbie zdobycia tego miasta. Po spaleniu Miechowa przez Tatarów proboszcz Piotr, zw. Przeorem jerozolimskim, wystarał się o przywilej lokacyjny, który wydał książę wielkopolski i krakowski Przemysław II w Krakowie w dniu 6 IX 1290 r. Nastąpiło zupełne przekształcenie dotychczasowego charakteru miasta, jego praw, organizacji, ustroju i zabudowy, tak że właściwie można mówić o założeniu zupełnie nowego pod każdym względem organizmu miejskiego, stanowiącegoodtąd odrębną autonomicznie jednostkę administracyjną i sądową.
Przywilej zezwalał na zamianę praw polskich na niemieckie i oddanie organizacji miasta w ręce Gerarda z krakowskiej rodziny patrycjuszowskiej Borusów herbu Biberstein. Od tej pory Gerard stał się nie tylko wójtem Miechowa ale i najbogatszym obywatelem, nie płacącym czynszów na rzecz pana miasta , mającym pokaźne dochody z sądownictwa z dzierżawy jatek rzeźnickich, młynów, łaźni itp. Dzięki temu przywilejowi mieszkańcy ziem miechowskich zwolnieni zostali od ciężaru prawa polskiego, książęcego czyli składania opłat, poborów, służb danin i powinności.
Miechów Za Czasów Łokietka
Tuż przed zajęciem Dzielnic Krakowa przez Łokietka na rozkaz Biskupa Jana Muskaty, walczącemu przeciw wszystkiemu co polskie, m. in. Miastami - Miechów, mimo że był własnością przyjaznego Wacławowi zakonu, został splądrowany przez jego najemnych żołdaków , przy czym wielu mieszkańców poniosło śmierć, a wielu zostało poranionych. Podczas tych burzliwych czasów, nawet w Miechowie knuto intrygi przeciw prawowitej władzy. Klasztor Miechowski a zwłaszcza przełożony, jego Henryk z Nysy współpracowali ze spiskowcami i udzielali im poparcia. Spiskowcy otwarcie wypowiedzieli posłuszeństwo Łokietkowi na co ten zareagował błyskawicznie : najpierw z początkiem jesieni r. 1311 zajął Sandomierz i klasztor miechowski, a gdy wiosną r. 1312 przybył do Krakowa książę opolski Bolko , obległ Kraków. Zaraz po zajęciu Miechowa książę wypędził zakonników z proboszczem Henrykiem na czele, obsadził klasztor załogą wojskową, zamieniając go na warownię. W r. 1314 Łokietek dał się przebłagać i zezwolił wygnańcom na powrót do Miechowa. Doniosłą konsekwencją antypolskiej polityki bożogrobców było powierzenie po śmierci proboszcza Henryka, niewątpliwie pod naciskiem księcia, rządów wybieranym przez konwent proboszczom -odtąd wyłącznie Polakom.
Wielokrotne Pożary Klasztoru
XIV wiek na ziemiach miechowskich nie wróżył szybkiego rozwoju miasta, ogromny wpływ na zahamowanie tego rozwoju miały klęski żywiołowe których w tym czasie nie brakowało w całej średniowiecznej Polsce. Sam klasztor płonął pięciokrotnie , kościół trzy razy a miasto aż siedem razy w ciągu sześciu wieków. Jak podaje Rocznik miechowski - w dzień św.
W r.1345 spalił się klasztor, przy czym dwóch zakonników straciło życie. W kilka miesięcy później król czeski Jan Luksemburski, zapędziwszy się pod Kraków, w odwrocie przez Miechów w kierunku Lelowa, zrabował skarbiec klasztorny i kościół, a miasto z przedmieściami i okoliczne wsie puścił z dymem.W roku 1347 ogromny huragan dwukrotnie powalił odbudowujące ciągle budynki klasztorne. 1379 - 1401 r. czarna śmierć (dżuma) zbierała obfite żniwo, zmarło w Miechowie wielu mieszkańców i zakonników. W 1379 prawdopodobnie w skutek wielkiej posuchy wybuchł w mieście pożar paląc je doszczętnie, niedługi czas potem w dniu 25V1408 , znów całe miasto obróciło się w perzynę. Na ruinach romańskiego kościoła zakonnicy w latach 1394 - 1410 wystawili nowy, obszerniejszy, w stylu gotyckim, oraz wznieśli okazałe budowle klasztorne. Zupełnemu zniszczeniu przez ogień uległy miasto, klasztor i kościół w nocy 15/16 sierpnia 1506 r. Energiczny proboszcz Tomasz Bylica z Olkusza odbudował w krótkim czasie z gruzów i klasztor i kościół , jeszcze piękniejsze i wspanialsze niż były przed pożarem.
Fatalny dla Miechowa okazał się koniec XVI w. i pierwsze ćwierćwiecze XVII. W dniu 2 XII 1587 przybył do miasta w odwrocie pretendent do tronu polskiego arcyksiążę austriacki Maksymilian ze swym stronnikiem Andrzejem Zborowskim; w czasie trzydniowego pobytu jego żołnierze wyrządzili wiele szkód obywatelom miechowskim i poddanym klasztoru z okolicznych wsi. W okresie od sierpnia 1592 do stycznia 1593 r. panowała w mieście wielka zaraza na wskutek czego wymarło wielu mieszkańców. 12.VI 1595 r. , w przeciągu zaledwie pięciu godzin, spłonęło prawie całe miasto, a źródłem pożaru był browar mieszczanina Jana Jankowskiego w rynku. 18.VI.1600 r. Miechów znów stoi w płomieniach. Pożar tym razem tylko częściowo strawił ciągle odbudowywane miasto. Do tego kilka miesięcy później dołączyła się zaraza która zdziesiątkowała mieszkańców ( samych zakonników zmarło wtedy ponad dwudziestu). 25.III.1629 miasto spłonęło prawie całe z wyjątkiem kilku domów kościoła św. Barbary i budynków klasztornych.
Szwedzi, Głód, i rządy Austryjackie
W czasie najazdów szwedzkich(1655 i 1702) miasto i klasztor zostały zgrabione i zniszczone. W 1736 r. Miechów dotknęła klęska głodowa . Głód wówczas panował tak wielki , że ludzie masowo marli z wycieńczenia; na rynku w Miechowie leżeli półżywi ludzie. Ówczesny proboszcz, jak zapewnia drugi dziejopis zakonu, wspomagał mieszkańców pieniędzmi i żywnością. 18 X 1770 r. w Miechowie miała miejsce potyczka konfederatów barskich z kozakami. Niewątpliwie głośnym echem odbiły się w Miechowie wydarzenia powstania kościuszkowskiego, a zwłaszcza bitwy pod Racławicami w dniu 4 IV 1794 r. W r. 1795, po ostatnim rozbiorze Polski , wkroczyły do miasta wojska austriackie i rospoczął się nowy okres w historii Miechowa.
Krótkie były rządy austriackie. W 1809r. gdy po utworzeniu Księstwa Warszawskiego dokonano podziału kraju na modłę francuską, Miechów awansował do rangi miasta powiatowego i pozostał nim do dnia dzisiejszego.
Kolejny Ciężki Okres dla Miasta
Po stłumieniu powstania listopadowego rozpoczął się okres likwidowania swobód i praw obywatelskich, okres ucisku narodowościowego i rusyfikacji. Wrzenie rewolucyjne, które doprowadziło do wybuchu powstania styczniowego, znalazło żywy oddźwięk również w zaborze austriackim. 17 lutego w mieście rozegrała się przegrana przez Polaków bitwa, zwana miechowską, która choć była bardzo dotkliwym ciosem dla powstania, dała przykład bohaterstwa i umiłowania ojczyzny. Po bitwie zaczęły się represje mieszkańców. Ludność miasta liczyła przed bitwą około 2000 ludzi, po spaleniu i zniszczeniu miasta pozostało tylko 831.
Miechów w Okresie Odbudowy
W 1908 roku został zawiązany w Miechowie Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W przededniu wybuchu I wojny światowej w Miechowie mieścił się również Szpital św. Anny, Urząd Pocztowy, ochronka dla sierot, Ochotnicza Straż Pożarna i Dom Starców. Z instytucji o charakterze spółdzielczym należy wymienić Miechowskie Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe, Miechowskie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu, Towarzystwo Spółdzielcze Handlu Skórami "Zgoda" oraz Towarzystwo Spółdzielcze Towarów Włókienniczych "Nadzieja".
Ani Miechów, ani powiat miechowski nigdy nie były uprzemysłowione, trudno bowiem zaliczyć do przemysłu różne młyny, tartaki, cegielnie czy browary, prowadzone przeważnie systemem gospodarczym i o małej zdolności produkcyjnej. W XIX wieku najsilniej rozwinęło się sukiennictwo, ale były to wszystko małe warsztaty rzemieślnicze, wyrabiające sukno na sukmany dla okolicznych włościan. Zanotowano także istnienie fabryki mydła i świec, destylarni, browaru i 2 cegielni. Wiadomo również, że w 1895r. istniał w Miechowie młyn parowy.
W 1885 roku Miechów uzyskał połączenie kolejowe z Dąbrową Górniczą oraz Kielcami i Radomiem. W 1916 Miechów połączono z Charsznicą kolejką wąskotorową. W roku tym w mieście zamieszkiwało już 4805 osób w 194 domach. Szybki wzrost zaludnienia spowodowany został zezwoleniem wydanym Żydom na osiedlanie się w Królestwie w 1862 roku, którzy w 1915 roku stanowili połowę mieszkańców miasta. W 1934 roku przez Miechów wybudowana została linia kolejowa łącząca Kraków ze stacją w Tunelu miasto uzyskało wł w Tunelu
Na podstawie serwisu Urzędu Gminy i Miasta Miechów
