Powstały w 1929 roku Centrolew był reakcją ugrupowań centrowych i lewicowych na działania obozu sanacyjnego, które notorycznie dążyły do osłabienia opozycji środkami niezgodnymi z zasadami demokracji, np. wprowadzając cenzurę czy aresztując działaczy. Celem Centrolewu było przeciwstawienie się autorytarnym rządom Piłsudskiego i przywrócenie systemu parlamentarnego. W odpowiedzi władze sanacyjne przygotowały rozwiązanie parlamentu. 25 sierpnia 1930 powołano nowy rząd z Piłsudskim jako premierem, pięć dni później zaś prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał obie izby i zapowiedział kolejne wybory. Wykorzystano moment, w którym części posłów Centrolewu wygasł immunitet.
W nocy z 9 na 10 września aresztowano kilkunastu posłów według listy przygotowanej przez Piłsudskiego. Oficjalnym powodem aresztowań były pospolite przestępstwa lub nielegalne działania antyrządowe. Zatrzymanych przewieziono do twierdzy w Brześciu nad Bugiem, gdzie byli przetrzymywani w surowych warunkach, niejednokrotnie poddawani szykanom i przemocy. W wyniku tzw. procesu brzeskiego, odbywającego się od 26 października 1931 do 13 stycznia 1932 r., politykom wymierzono kary od półtora do trzech lat więzienia. Działania sanacji przypieczętowały klęskę Centrolewu w kolejnych wyborach, a następnie jego rozpad.
ŁK
ŁK
Ilustracja: fotografia z wiecu Centrolewu zwołanego w warszawskiej Dolinie Szwajcarskiej 15 września 1930 r., Wikimedia Commons, CC BY-SA.
Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski
