Ostatnia elekcję w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów trudno nazwać wolną. Starania Familii, aby wprowadzić na tron własnego kandydata, zaowocowały planami wspieranego przez wojska rosyjskie zamachu stanu jeszcze za życia Augusta III. Przygotowania do wyboru wygodnego dla Rosji monarchy zaowocowały porozumieniem rosyjsko-pruskim z kwietnia 1764 r., w którym jako kandydata wskazano stolnika litewskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego. Z Rosją łączyło go nie tylko doświadczenie polityczne, ale także życie prywatne — przebywając jako poseł w Petersburgu był kochankiem carycy Katarzyny. 7 maja rozpoczął obrady sejm konwokacyjny (zwoływany w celu wybrania króla), który mimo niewielkiej liczby posłów (wspieranych jednak przez wojska carskie) przeprowadził reformy w dużym stopniu ograniczające demokrację szlachecką.

Zakończone 23 czerwca obrady zaowocowały zniesieniem liberum veto w sprawach dotyczących skarbu i wojska, ograniczeniem kompetencji hetmanów oraz reformą podatkową. Istotnym punktem było uznanie tytułów cesarzowej Rosji i króla Prus, co pozwoliło władcom tych państw na roszczenia wobec ziem Rzeczypospolitej. Zawiązana konfederacja generalna pozwoliła posłom i senatorom na przeprowadzenie sejmu elekcyjnego. 7 września nielicznie zebrana szlachta dokonała przy obecności wojsk rosyjskich elekcji wskazanego kandydata. Stanisław August Poniatowski został koronowany na króla Polski 25 listopada 1764 r.

ŁK

Ilustracja: fragment obrazu Canaletta przedstawiający część pola elekcyjnego na Woli w trakcie elekcji Poniatowskiego, domena publiczna.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: