Enigma drogo sprzedana w Londynie
W londyńskim domu aukcyjnym Christie's za 133,250 GBP sprzedano jeden z ostatnich egzemplarzy maszyny szyfrującej Enigma. W złamaniu jej szyfru wielką rolę odegrali polscy matematycy - poinformowała CNN. Sprzedana Enigma była rekwizytem w hollywoodzkim filmie "Enigma" z 2001 roku przedstawiającym w dość swobodnej formie parce nad złamaniem kodu tej niemieckiej maszyny szyfrującej.
Cena wywoławcza świetnie zachowanego i do tej pory prawidłowo działającego egzemplarza Enigma M4z późniejszego okresu wojny, przeznaczonego dla Marynarki Wojennej III Rzeszy - Kriegsmarine - wynosiła 50 tys. GBP. Ostatecznie sprzedano ją za sumę ponad 2 razy większą - 133,250 GBP (208,137 USD).
Jest to rekordowa cena tego typu maszyny szyfrującej - ostatni egzemplarz Enigmy w wersji przeznaczonej dla wojsk lądowych na podobnej aukcji w Christie's w Londynie, w listopadzie 2010, osiągnął cenę 67,250 GBP.
Jak powiedział CNN James Hyslop, analityk działu Travel, Science and Natural History w Christie's maszyna została sprzedana nie wymienionemu z nazwiska kolekcjonerowi. Jak dodał, ten typ Enigmy bardzo rzadko pojawia się na aukcjach.
Według CNN Headline News, "co najmniej kilka działających egzemplarzy" Enigmy znajduje się w rękach Rosjan - jeden w wersji dla wojsk lądowych wystawiony jest w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie - ale "nie należy się spodziewać" aby któryś z nich trafił na rynek kolekcjonerski.
Enigma (gr. Zagadka) to nazwa rodziny niemieckich maszyn szyfrujących, opartych na zasadzie obracających się wirników, opracowanych w 1918 roku, jeszcze w czasie I Wojny Światowej, przez kryptologa Artura Scherbiusa. Produkowana i używana komercyjnie od połowy lat 20 XX wieku, ze względu na swoją niezawodność i elastyczność, znalazła się na wyposażeniu armii i instytucji rządowych wielu krajów m.in. Niemiec, Szwajcarii, Hiszpanii i Włoch. Wyprodukowano ponad 100 tys. tych maszyn, a po wojnie wiele z nich znalazło się na wyposażeniu państw rozwijających się.
Największym użytkownikiem Enigm były Niemcy - zarówno instytucje rządowe, jak i wywiad (Abwehra), Marynarka Wojenna (Kriegsmarine), lotnictwo (Luftwaffe) i armia lądowa (zarówno dowództwo wschodnie OKH, jak i zachodnie OKW Wehrmachtu). Siły Zbrojne Niemiec używały Enigm praktycznie od połowy lat 20, stąd od końca tej samej dekady rozpoczęły się liczne próby rozłamania ich szyfru. Pierwszymi, którym złamanie szyfru się udało, była trójka polskich matematyków pracujących dla wywiadu wojskowego II Rzeczypospolitej: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski. Utworzyli oni pierwszy ośrodek kryptologiczny zajmujący się łamaniem przekazów tej maszyny. Dzięki ich wysiłkom i przekazaniu efektów ich prac sojusznikom, można było po wybuchu wojny prowadzić dalsze udane próby rozłamywania szyfrów Enigmy we Francji i Wielkiej Brytanii.
W Wlk. Brytanii, kryptologom z ośrodka w Bletchley Park pod kierunkiem Alana Turinga udało się ostatecznie odczytywać na bieżąco szyfrowane dokumenty. Były one kodowane określeniem ULTRA; dekryptaż ten odegrał pierwszoplanową rolę w zwycięstwie nad Niemcami na Zachodzie.
PAP - Nauka w Polsce
mmej/bsz
