Z inicjatywy Marii Skłodowskiej-Curie 7 czerwca 1925 roku w stolicy Polski przy ulicy Wawelskiej wmurowano kamień węgielny pod budowę siedziby Instytutu Radowego. Przedsięwzięcie to, mimo początkowych problemów finansowych, zostało zrealizowane i niespełna siedem lat później instytucja mogła rozpocząć działalność naukową oraz leczniczą.

Na warszawski kompleks budynków składały się: gmach kliniczny, pracownia rentgenowska, budynek przeznaczony na preparatykę ciał promieniotwórczych oraz pracownia fizyczna. Działka, na której powstało całe założenie, została ofiarowana przez Uniwersytet Warszawski (władze uczelni planowały w późniejszym czasie dobudowanie na tym terenie budynku dla siedziby Wydziału Fizyki UW).

Przy gmachu klinicznym została wytyczona zamknięta dla normalnego ruchu uliczka Marii Skłodowskiej-Curie, a po jej drugiej stronie założono niewielki park, w którym po śmierci noblistki odsłonięto jej pomnik, doceniając w ten sposób wkład oraz zaangażowanie uczonej w budowę ośrodka. Pierwszym dyrektorem Instytutu Radowego została Bronisława Dłuska, prywatnie siostra Skłodowskiej.

Podczas wojny obronnej w 1939 roku zabudowania Instytutu Radowego (mimo że znajdowały się w bliskiej odległości od głównej linii obrony stolicy) nie zostały w znaczący sposób uszkodzone. Niemcy po zajęciu Warszawy wyrazili zgodę na wznowienie działalności instytucji, która odtąd miała nosić nazwę Miejskiego Szpitala Przeciwrakowego.

Najbardziej tragiczna karta w dziejach funkcjonowania placówki została zapisana w sierpniu 1944 roku, kiedy podczas Powstania Warszawskiego pacjenci oraz członkowie personelu ośrodka zostali wymordowani przez żołnierzy kolaborującej z Niemcami Rosyjskiej Wyzwoleńczej Armii Ludowej (RONA). Wtedy też sam budynek Instytutu Radowego uległ poważnym zniszczeniom.

Po zakończeniu II wojny światowej gmach odnowiono i rozbudowano o jedno piętro. W 1951 roku na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów zadecydowano o przemianowaniu Instytutu Radowego na Instytut Onkologii. Kolejne zmiany przyniósł 1984 rok, kiedy to dzięki zabiegom prof. Tadeusza Koszarowskiego utworzono Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie. Nowopowstały podmiot przeniósł swoją główną siedzibę z ulicy Wawelskiej do kompleksu na warszawskim Ursynowie. Obecnie przy ulicy Wawelskiej funkcjonuje Muzeum Instytutu Radowego.

Paweł Cichocki

Ilustracja: Mural na dawnym budynku Instytutu Radowego przy ulicy Wawelskiej w Warszawie, Wikipedia, CC BY-SA.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: