Irena Sendlerowa, z domu Krzyżanowska, urodziła się w Warszawie 15 lutego 1910 r. Dzieciństwo spędziła w Otwocku, lata młodzieńcze zaś w Piotrkowie Trybunalskim. Do stolicy wróciła studiować polonistykę. Kiedy wybuchła II wojna światowa,  była już mężatką i pracowała jako opiekunka społeczna w Referacie Opieki Otwartej w Wydziale Opieki  i Zdrowia Zarządu Miejskiego w Warszawie.

Od kiedy władze niemieckie zaczęły prześladowania ludności żydowskiej, Irena Sendlerowa zaangażowała się w pomoc poszkodowanym. Nosiła pseudonim „Jolanta”. Jej działania nabrały tempa szczególnie po utworzeniu getta w Warszawie, gdzie przesiedlono wielu jej przyjaciół. Niezbędna do wykonywania zdań stała się dla niej przepustka pracowników kolumny sanitarnej, która uprawniała do wchodzenia na teren getta. Sendlerowa sama postarała się o ten dokument. Dzięki wielu znajomościom za murem dość dobrze orientowała się, jak i do kogo trafić najszybciej, miała rozeznanie komu potrzebna jest jaka pomoc. Była jedną z osób towarzyszących Janowi Karskiem podczas jego wizyty w getcie.

Do zadań Ireny Sendlerowej należało dostarczanie do getta ubrań (zakładała ich kilka warstw na siebie i w nich wchodziła na teren dzielnicy zamkniętej), żywności oraz leków. Do najtrudniejszych misji należały jednak te związane z koniecznością wyprowadzeniem żydowskich dzieci na tzw. stronę aryjską i zapewnienie im tam bytu.

W wyprowadzeniu dzieci starszych Irena Sendlerowa korzystała z pomocy policjantów konwojentów, którzy wyprowadzali na roboty całe grupy młodzieży. Młodsze dzieci wyprowadzano przez Sądy na Lesznie, przez piwnice domów stojących na granicy getta oraz przewody kanalizacyjne, przewożono je w ambulansie i tramwajach. Niemowlęta usypiano i wynoszona w koszach, skrzyniach, pudłach z otworami. Dziecku, które z getta wychodziło, należało zapewnić mieszkanie i dokumenty tożsamości – przed wszystkim metrykę chrztu. Aby pomóc jednemu dziecku, należało zaangażować ok. 10 dorosłych. Wszystkie te działania koordynowała właśnie Irena Sendlerowa.

Jej pomoc miała także formalne oblicze. Od grudnia 1942 r. Irena Sendlerowa stanęła na czele Referatu Dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Dotychczas organizowane formy pomocy przybrały bardziej zorganizowany charakter. Przez jej ręce przepływały środki finansowe przeznaczone na pomoc dzieciom żydowskim. Dodatkowym obowiązkiem Ireny Sendlerowej stał się rozdział i rozliczanie się z powierzonych jej opiece pieniędzy.

Za konspiracyjną działalność Irena Sendlerowa została aresztowana w drugiej połowie października 1943 r. Dzięki staraniom „Żegoty” udało jej się odzyskać wolność w połowie kolejnego miesiąca i do końca wojny pozostawała w służbie tej organizacji.

Spośród licznych odznaczeń i nagród, jakie przyznano Irenie Sendlerowej, należy wymienić medal Sprawiedliwej wśród Narodów Świata (1965), nagrodę im. Jana Karskiego – „Za męstwo i odwagę” i Order Orła Białego (2003) oraz Order Uśmiechu (2007).

Zmarła w wieku 98 lat, 15 maja 2008 roku.



Zdjęcie: Irena Sendlerowa w swoim pokoju w Domu Geriatryczno-Rehabilitacyjnym Konwentu Bonifratrów przy ul. Sapieżyńskiej, 2005, Wikipedia, CC BY.

O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: