Rządzący od 1310 roku Czechami Jan Luksemburski jako spadkobierca dynastii Przemyślidów rościł sobie prawo do ziem, którymi wcześniej władali jego poprzednicy – Wacław II i Wacław III. Stąd też bardzo szybko pojawiła się u czeskiego monarchy myśl o zajęciu polskiego tronu, na którym od 1320 roku zasiadał Władysław Łokietek.

W 1327 roku wojska czeskie najechały na państwo polskie, zatrzymując się dzięki węgierskim zabiegom dyplomatycznym u bram Krakowa. Podczas trwania wyprawy do Opawy zostali wezwani piastowscy książęta z linii opolsko-raciborskiej, którzy złożyli hołd najeźdźcy jako prawowitemu królowi Czech oraz Polski. Później w podobny sposób swoją zależność lenną względem Luksemburczyka podkreślili książę oświęcimski Jan I Scholastyk oraz władca księstwa wrocławskiego Henryk VI Dobry.

Władysław Łokietek, będąc panem ledwie co odbudowanego z rozbicia dzielnicowego królestwa, nie mógł równać się siłą i możliwościami z Janem Luksemburskim. Dodatkowo sytuacja Polski na arenie międzynarodowej skomplikowała się, gdy w kolejnym roku doszło do zawarcia porozumienia czesko-krzyżackiego i wspólnej wyprawy obu państw na Litwę, uchodzącą za sojuszniczkę polskiej korony.

Piastowski monarcha postanowił przeciwdziałać niekorzystnemu dla siebie obrotowi sprawy i uderzył na ziemię chełmińską, która stanowiła wówczas obszar podporządkowany zakonowi krzyżackiemu. Powracający z wyprawy na pogańskich Litwinów Luksemburczyk odpowiedział błyskawicznie i w 1329 roku w Toruniu zawarł sojusz z Krzyżakami, nadając im – jako tytularny król Polski – Pomorze Gdańskie. Jeszcze w tym samym roku wojska zakonne wkroczyły na ziemię dobrzyńską, a jej część Jan podarował zakonnikom. 16 marca 1330 r. Krzyżacy odkupili od niego brakującą resztę i zaczęli panować nad całością tego terytorium.

Wkrótce okazało się, że powyższe wydarzenia były jedynie preludium do większego konfliktu. Trwał on w latach 1329–1332 i spustoszył większą część obszaru polskiego królestwa. W 1331 roku Władysław Łokietek został zmuszony do zawarcia niekorzystnego dla siebie rocznego rozejmu z Krzyżakami, w wyniku którego państwo zakonne zachowywało przy sobie nie tylko Pomorze Gdańskie i Kujawy, ale również i ziemię dobrzyńską.

Dopiero po śmierci Władysława jego syn – Kazimierz III Wielki – rozbił niebezpieczny dla Polski sojusz czesko-krzyżacki. W 1335 roku na zjeździe w Wyszehradzie Jan Luksemburski zrzekł się praw do polskiej korony w zamian za 20 tys. kop groszy praskich, natomiast w 1343 roku, na skutek zawartego w Kaliszu pokoju z Krzyżakami, do Polski miała powrócić ziemia dobrzyńska.

Paweł Cichocki

Ilustracja: Jan Luksemburski, Wikipedia, Domena Publiczna.

O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: