„Jako Wódz Naczelny Armii Polskiej pragnę notyfikować rządom i narodom wojującym i neutralnym istnienie Państwa Polskiego Niepodległego, obejmującego wszystkie ziemie zjednoczonej Polski. Dzięki zmianom, które nastąpiły w skutek świetnych zwycięstw armij sprzymierzonych – wznowienie niepodległości i suwerenności Polski staje się odtąd faktem dokonanym” – od takich właśnie słów zaczynała się depesza nadana 16 listopada 1918 roku przez Józefa Piłsudskiego do prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz władz brytyjskich, francuskich, niemieckich, włoskich i japońskich, a także rządów wszystkich tych krajów, które brały udział w Wielkiej Wojnie lub też pozostawały neutralne w czasie konfliktu.

Treść depeszy została nadana drogą radiową z terenu Cytadeli Warszawskiej w chwili, kiedy ten obiekt opuszczały ostatnie oddziały niemieckie. Uznanie suwerenności państwa polskiego na arenie międzynarodowej było jednak niepewne i wymagało żmudnych działań dyplomatycznych. Piłsudski, któremu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego przekazała kilka dni wcześniej najwyższą władzę wojskową i cywilną w kraju, był bowiem na Zachodzie powszechnie utożsamiany z przegranym obozem państw centralnych, co utrudniało szerszą akceptację dla działań władz w Warszawie. Ponadto do sformowanego 18 listopada 1918 roku socjalistycznego rządu premiera Jędrzeja Moraczewskiego z rezerwą odnosiły się środowiska konserwatywne oraz narodowcy, którzy za swoją oficjalną reprezentację uważali działający najpierw w Lozannie, a później w Paryżu Komitet Narodowy Polski.
Dopiero przybycie do Warszawy w styczniu 1919 roku Ignacego Jana Paderewskiego oraz przekazanie mu przez Józefa Piłsudskiego funkcji prezesa rady ministrów oraz ministra spraw zagranicznych rozwiązało kryzys wewnętrzny. Paderewski podjął się udanej próby mediacji między Tymczasowym Naczelnikiem Państwa a Romanem Dmowskim i środowiskiem narodowej demokracji. Ponadto, będąc światowej sławy pianistą, mistrz Jan wykorzystał swoje kontakty na arenie międzynarodowej i doprowadził do unormowania stosunków z państwami ententy.

Paweł Cichocki

Ilustracja:Zespół Cytadeli na Żoliborzu, zaplecze działobitni. Wikipedia, domena publiczna


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: