Klęska wyprawy przeciwko Turkom oraz śmierć króla Władysława III na polu bitwy pod Warną 10 października 1444 roku otworzyła największy i najdłuższy kryzys dynastyczny, z jakim monarchia jagiellońska miała do czynienia. Rozpoczynające się w Polsce bezkrólewie rozbudziło bowiem uśpione od pewnego czasu nadzieje na znaczącą zmianę u sterów władzy. Nadzieje związane nie tylko z osobą przyszłego króla, lecz także z odsunięciem od wpływów i urzędów rządzącej już od wielu lat w kraju oligarchii magnackiej, skupionej wokół biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Poza wpływem na wewnętrzny układ sił w kraju, mający się dokonać wybór monarchy stawiał również poważne pytania związane z polityką międzynarodową: z przyszłością unii z Litwą oraz przyszłym miejscem Królestwa Polskiego w Europie Środkowo-Wschodniej.

Naturalnym kandydatem do tronu pozostawał młodszy brat poległego króla, Kazimierz Jagiellończyk, od 1440 roku panujący w Wielkim Księstwie Litewskim. Jego warunkowy wybór, dokonany w kwietniu 1445 roku na zjeździe w Sieradzu, został jednak przez niego samego odrzucony pod pretekstem niepotwierdzonych wciąż wieści o śmierci brata. Faktycznie chodziło jednak o wynegocjowanie lepszych warunków objęcia tronu polskiego, a zwłaszcza określenia miejsca Litwy w przyszłej, na nowo zawiązywanej unii. Panowie polscy pragnęli bowiem ściślejszego zespolenia Wielkiego Księstwa z Koroną na zasadzie podległości, a nawet inkorporacji. Na takie rozwiązanie nie mógł sobie pozwolić Kazimierz, traktujący Litwę jako swoje dziedzictwo i muszący się liczyć z opinią litewsko-ruskich bojarów. Szantaż oligarchii magnackiej, wysuwającej jako kandydatów do tronu czy to Fryderyka Hohenzollerna, czy to któregoś z książąt mazowieckich, spotkał się z reakcją Kazimierza, który ogłosił swoją zdecydowaną wolę zrzucenia z tronu ewentualnego elekta. Wreszcie po ponad roku targów, podczas których podnoszone były również wzajemne pretensje graniczne, doszło do kompromisu. We wrześniu 1446 roku, po równoległych zjazdach – Polaków w Parczewie i Litwinów w Brześciu – Jagiellończyk przyjął polską koronę, jednak na zasadzie pełnego poszanowania przez stronę polską niezależności Wielkiego Księstwa Litewskiego, złączonego odtąd z Koroną jedynie unią personalną.

Do formalnego objęcia tronu polskiego doszło w następnym roku. Kazimierz Jagiellończyk ze swoim orszakiem przybył do Krakowa, gdzie 25 czerwca 1447 roku został uroczyście koronowany w katedrze na Wawelu na króla polskiego. Ceremonii przewodniczył arcybiskup gnieźnieński i prymas Wincenty Kot w obecności biskupów, dworu, dostojników polskich i litewskich oraz książąt śląskich, mazowieckich i ruskich.   

 

A.F.

 Ilustracja: Kazimierz IV, Król Polski, XV w., Wikipedia, Domena Publiczna.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: