Podczas działań wojennych Józef Piłsudski i jego współpracownicy, tacy jak Kazimierz Sosnkowski, coraz bardziej zaczęli zdawać sobie sprawę nie tylko z iluzoryczności niemieckich obietnic w sprawie niepodległości Polski, lecz także z pozornego sukcesu państw centralnych w całej wojnie. Piłsudski postanowił zerwać z tym obozem i związać się z ententą. Czekał jedynie na stosowny moment, kiedy sprawa polska byłaby wyraźnie przeciwstawiona interesom Berlina i Wiednia.

Pretekstem okazała się przysięga, jaką mieli złożyć polscy żołnierze z Rosji, wcieleni do Polskiej Siły Zbrojnej przy armiach dwóch cesarzy. Tekst roty został przedstawiony Tymczasowej Radzie Stanu, której członkiem był Piłsudski. Demonstracyjnie ustąpił on ze stanowiska i wezwał żołnierzy do nieskładania przysięgi. Usłuchała 1. i część 3. Brygady Legionów, 2., dowodzona przez gen. Józefa Hallera, podporządkowała się woli cesarskiej. 3300 opornych internowano - oficerów w Beniaminowie, niższych rangą w Szczypiornie. Solidaryzujących się z nimi polskich żołnierzy służących w armii austro-węgierskiej wysłano na niezwykle ciężki front włoski.

Represje dotknęły również członków Polskiej Organizacji Wojskowej z Piłsudskim i Sosnkowskim na czele, których aresztowano 22 lipca 1917 r. Pierwszego od razu osadzono w Magdeburgu, drugi trafił tam w sierpniu następnego roku. Mimo tak poważnych strat - legiony zostały całkowicie rozbite, podobnie jak POW - udało się osiągnąć moralne zwycięstwo, ukazując Polaków przed całym światem jako ofiary Niemiec i Austro-Węgier, co w niedalekiej przyszłości zaowocowało zaliczeniem Polski w poczet zwycięskich państw ententy.

M. G.-K.

Fotografia: legioniści na tle baraku w obozie dla internowanych w Szczypiornie, Narodowe Archiwum Cyfrowe, CC-BY-NC.



O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: