Jakub Kettler, książę Kurlandii i lennik Rzeczypospolitej, od początku rządów energicznie reformował swój kraj, biorąc wzór z Holandii. Podążając jej śladami postanowił założyć kolonie zamorskie. W 1647 r. zaproponował swojemu zwierzchnikowi, Władysławowi IV, udział w kompanii dla prowadzenia handlu z Indiami, Ameryką i Afryką. Zarówno polski król, jak i gdańscy oraz królewieccy mieszczanie nie wykazali zainteresowania. Książę znalazł jednak poparcie na dworze angielskim. Dzięki temu w sierpniu 1651 r. wypłynął z Windawy okręt "Walfisch". 25 października dotarł do Gambii. Tam dowódca wyprawy, Joachim Deniger, od wodzów plemion Barra i Cumbo zakupił wyspę Banjul, na której dziś znajduje się stolica Gambii, oraz Wyspę św. Andrzeja, a także pasy ziemi leżące na obu brzegach rzeki. Kolonia była skromnych rozmiarów, ale znajdowała się w strategicznym punkcie. Do swojej metropolii wysyłała m.in. kość słoniową, masło palmowe i pieprz.

Po sukcesach w Afryce Kettler zaproponował Janowi Kazimierzowi, który w międzyczasie zastąpił na polskim tronie zmarłego Władysława IV, zorganizowanie przy pomocy papieża czterdziestookrętowej armady, mającej za zadanie zająć tereny w Ameryce Południowej. Rzeczypospolitej miały przypaść ziemie na północ od równika. Tak szeroko zakrojone plany się nie powiodły. Król zajęty był trwającym właśnie konfliktem z Kozakami, więc ambitny książę w 1652 r. kupił niewielką wyspę Tobago i przemianował ją na Nową Kurlandię). W dwa lata później wysłał na nią ekspedycję, która założyła miasto nazwane na cześć Jana Kazimierza Casimirschafen. Niemal od razu zaczęto sprowadzać z Afryki niewolników na plantacje trzciny cukrowej.

Dobrze zapowiadające się przedsięwzięcie uległo zniszczeniu wraz z potopem szwedzkim. Aż do 1658 r. udawało się Kettlerowi zachowywać neutralność. Dopiero wtedy wycofujący się z Litwy Szwedzi zajęli Kurlandię i aresztowali władcę. Gdy po dwu latach został uwolniony, jego kolonie zajęli już Holendrzy, a potem Anglicy. Książę Jakub próbował odzyskać zamorskie posiadłości, ale bezskutecznie.

MAS

Ilustracja: osiemnastowieczna mapa przedstawiająca wyspę James na której znajdował się kurlandzki fort, Wikimedia Commons, domena publiczna.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: