Mikołaj Radziwiłł herbu Trąby zwany Czarnym (rzekomo od koloru włosów), twórca potęgi litewskiego rodu Radziwiłłów, był jedną z najważniejszych osób w ówczesnej Rzeczypospolitej. Był wojewodą wileńskim, marszałkiem wielkim litewskim i kanclerzem wielkim litewskim. Jego pozycję umacniało powszechnie potępiane małżeństwo Barbary Radziwiłłówny, której był bratem stryjecznym, z królem Zygmuntem Augustem.

Kumulacja urzędów czyniła z niego i jego stryjecznego brata Mikołaja Radziwiłła Rudego jednych z najbardziej znaczących dygnitarzy. Przez całe życie Mikołaj Radziwiłł Czarny dążył do wzmacniania pozycji Litwy w stosunku do Korony i do wywyższenia swojego rodu. Dzięki żonie Elżbiecie Szydłowieckiej stał się posiadaczem wielkiego majątku w Koronie. Sprzeciwiał się postanowieniom unii lubelskiej. Został odsunięty od polityki przez Zygmunta Augusta za działalność opozycyjną w stosunku do obozu reform. Od tego momentu zajął się działalnością religijną.

Jako młodzieniec otrzymał staranne wykształcenie w Wittenberdze. Przeszedł na luteranizm, a potem zainteresował się nauką Jana Kalwina, z którym prowadził korespondencję. Był propagatorem reformacji. Fundował zbory i szkoły, odbierając dobra Kościołowi katolickiemu. Otwierał drukarnie, wspierał innych działaczy reformacyjnych. Jego stanowcze działania do dziś wywołują sprzeczne oceny.

Zmarł w Łukiszkach koło Wilna. W 2004 w pozostałościach kościoła kalwińskiego w Dubinkach znaleziono szczątki, które zidentyfikowano jako należące do Mikołaja Radziwiłła Czarnego i jego krewnych (w tym Mikołaja Rudego). 5 września 2009 odbył się ich powtórny uroczysty pogrzeb.

KG

Ilustracja: portret Mikołaja Radziwiłła z 1860 r. według wizerunków z epoki, Polona, CC-BY-NC.



O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: