31 grudnia 1932 roku Polacy po raz pierwszy złamali szyfr Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej.
Próby złamania szyfru niemieckiej maszyny sięgały końca lat 20. W pierwszej kolejności zaproszono do współpracy lingwistów, jednak ich praca nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, wówczas podjęto decyzję o zatrudnieniu profesjonalnych matematyków.

Od 1 września 1932 r. powołano Biuro Szyfrów Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Wraz z trzema najzdolniejszymi absolwentami Uniwersytetu Poznańskiego: Marianem Rejewskim, Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim zaczęto pracować nad Enigmą. Zachodnie kraje zaniechały prób rozwiązania algorytmu niemieckiej maszyny. Francuzi mieli szpiega w Niemczech, który przekazywał kody dzienne lub aktualne nastawy tarcz Enigmy. Przekazywał on Polakom zdobytą dokumentację, której sami Francuzi nie potrafili wykorzystać. Złamania szyfru dokonał zespół trzech poznańskich matematyków z Marianem Rejewskim na czele, któremu udało się odszyfrować pierwszą depeszę. Od tego mementu Polacy mogli odbierać ściśle tajną niemiecką korespondencję wojskową.

Nie było to jednak łatwe przez ciągłe udoskonalanie sposobów szyfrowania. Odszyfrowanie depeszy z Enigmy wymagało dużych mocy obliczeniowych – w tym celu zespół matematyków skonstruował specjalne maszyny zwane „bombami Rejewskiego”. Jednak w 1939 r. Polacy musieli skapitulować. Po kolejnych modyfikacjach w działaniu niemieckiej Enigmy ilość niezbędnych obliczeń przerosła ich możliwości. Głównym powodem był brak funduszy potrzebnych na skonstruowanie i „zakwaterowanie” odpowiedniej ilości „bomb”, niezbędnych do rozszyfrowania kodów w wystarczająco szybkim czasie.

Podczas II wojny światowej maszyna deszyfrująca została przekazana Anglikom, którzy na wykorzystując wiedzę Polaków skonstruowali własne maszyny do deszyfracji Enigmy. Przez wiele lat Anglicy starali się przypisać sobie osiągnięcia łamania szyfru. Przyznanie przez Brytyjczyków znaczącej roli polskiego zespołu do rozszyfrowania kodu nastąpiło dopiero w latach 90. Wielkie dokonanie Polaków przyczyniło się szybszej likwidacji niemieckiej marynarki, a tym samym uratowania wielu istnień.

Anna Łappo



Zdjęcie w tle: Maszyna szyfrująca Enigma, domena publiczna.




O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: