Kategorie

Proces płk Franciszka Skibińskiego









28 kwietnia 1952 r. Najwyższy Sąd Wojskowy wydał wyrok w tzw. sprawie kierownictwa konspiracji wojskowej. Oskarżonymi byli płk Franciszek Skibiński oraz czterej inni oficerowie. Wszyscy oni w wyniku brutalnych metod śledztwa „przyznali się do winy” i skazani zostali na karę śmierci.

Franciszek Skibiński był jednym z najwybitniejszych teoretyków i historyków wojskowych, a jednocześnie człowiekiem, który w sposób czynny walczył o wolność swojej ojczyzny.

Z armią związany był od 1917 r., kiedy to jako ochotnik znalazł się w I Korpusie Polskim gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. W niepodległej Polsce wstąpił do służby czynnej. Brał udział w obronie Lwowa i wojnie polsko-bolszewickiej. W 1935 r. został absolwentem Wyższej Szkoły Wojennej i rok później objął stanowisko szefa sztabu 10 Brygady Kawalerii. W jej szeregach walczył w kampanii wrześniowej, a także w czerwcu 1940 r. we Francji. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii był szefem sztabu brygady, dowódcą 10 Pułku Strzelców Konnych, a następnie zastępcą dowódcy 10 Brygady Kawalerii Pancernej, wchodzącej w skład 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Z nią też lądował w Normandii i brał udział w walkach pod Falaise.

Służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie zakończył jako zastępca dowódcy 2 Warszawskiej Dywizji Pancernej.

Do Polski powrócił w 1947 r. i powołany został do służby wojskowej. Pracował jako wykładowca, a następnie szef Katedry Broni Pancernej w Akademii Sztabu Generalnego WP.

Pułkownik Skibiński aresztowany został 28 kwietnia 1951 roku w Warszawie. Podstawą jego zatrzymania było postanowienie o tymczasowym aresztowaniu z 30 kwietnia 1951 roku podpisane przez Naczelnego Prokuratora Wojskowego płk Stanisława Zarakowskiego. Areszt tymczasowy przedłużano systematycznie aż do rozpoczęcia procesu.

Uwięzienie płk Skibińskiego związane było z przygotowywanym procesem gen. Stanisława Tatara i innych oficerów oskarżonych o szpiegostwo na rzecz obcych wywiadów i tworzenie w wojsku organizacji spiskowych. Cała akcja miała na celu represje wobec przedwojennych oficerów, którzy po 1945 roku zajęli kierownicze stanowiska w Wojsku Polskim i instytucjach centralnych.

Aresztowany płk Skibiński przetrzymywany był w Głównym Zarządzie Informacji. Pomimo przesłuchań prowadzonych 15-16 godzin na dobę nie potwierdzał początkowo zarzucanych mu czynów. Dopiero po 10 dniach w ten sposób prowadzonego śledztwa „przyznał się do winy”. Sporządzony akt oskarżenia stwierdzał, że płk Skibiński został zwerbowany do tajnej organizacji przez gen. Tatara jeszcze w Londynie. Po powrocie do kraju i objęciu stanowiska w Akademii Sztabu Generalnego miał być szefem organizacji spiskowej działającej na uczelni.

Po aresztowaniach w „procesie generałów” (S. Tatar, J. Kirchmayer, F. Herman, S. Mossor) to właśnie ta organizacja miała stanowić tzw. nowe kierownictwo konspiracji wojskowej. Jej rzekomym przywódcą miał być gen. Heliodor Cepa, a jego zastępcą płk Skibiński.

25 kwietnia 1952 roku przed Najwyższym Sądem Wojskowym stanęli: płk Franciszek Skibiński, płk Stefan Biernacki, płk Adam Jaworski, mjr Apoloniusz Zawilski i mjr Kornel Dobrowolski. Sąd orzekał w składzie: przewodniczący płk Wilhelm Świątkowski, członkowie: ppłk Feliks Aspis i mjr Teofil Karczmarz. Oskarżał płk Zarakowski, który stwierdził przed sądem: „ Wszyscy oskarżeni dopuścili się zdrady Ojczyzny (…) aktywnie szykowali zamach na ustrój i władzę, (…) służyli wrogom naszej Ojczyzny. (…) za te zbrodnie jedyną sprawiedliwą karą jest kara śmierci”. Podczas procesu wszyscy oskarżeni „przyznali się” do zarzucanych im czynów.

28 kwietnia 1952 roku ogłoszono wyrok skazujący wszystkich oskarżonych na karę śmierci. 19 listopada 1952 roku prezydent Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wstrzymał jednak wykonanie egzekucji do czasu porozumienia się z Ministerstwem Bezpieczeństwa Publicznego. Powodem takie decyzji była chęć wykorzystania zeznań skazanych w innych procesach dotyczących rzekomego spisku w wojsku.

Tuż po procesie płk Skibiński próbował popełnić samobójstwo. Przez blisko dwa lata żył z nieustanną świadomością tego, iż w każdej chwili może zostać wykonany na nim wyrok śmierci. Wykorzystywały to organy śledcze przekonując go, do składania zeznań w innych sprawach.

21 stycznia 1954 roku płk Antoni Skulbaszewski, w piśmie do Naczelnej Prokuratury Wojskowej wnioskował o wykonanie wyroku na płk Skibińskim. Nie zgodził się z tym wnioskiem gen. Zarakowski, który poinformował o tym Aleksandra Zawadzkiego pełniącego funkcję Przewodniczącego Rady Państwa. Ten 25 stycznia 1954 roku skorzystał z prawa łaski wobec wszystkich skazanych w sprawie tzw. nowego kierownictwa konspiracji wojskowej zamieniając karę śmierci na karę dożywotniego więzienia.

Nie mogąc pogodzić się z niesprawiedliwym wyrokiem płk Skibiński leżąc w szpitalu we Wronkach podjął głodówkę.

4 kwietnia 1956 roku Najwyższy Sąd Wojskowy wznowił postępowanie w sprawie płk Skibińskiego i dwa dni później prokuratura umorzyła je z braku dowodów winy.

Proces płk Skibińskiego był częścią tzw. procesów odpryskowych związanych z „procesem generałów”. W latach 1951 – 1954 skazano w nich 86 oficerów (40 na karę śmierci, 20 wyroków wykonano).

Po wyjściu na wolność płk Skibiński został szefem Biura Studiów przy Ministrze Obrony Narodowej. W 1964 roku przeniesiony został w stan spoczynku, zajmując się m. in. pracą naukową. MSJ

PAP - Nauka w Polsce

bsz

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl







POLECAMY TAKŻE: