Proces "ustołeczniania" Warszawy zaczął się już w połowie XVI w., kiedy miasto stało się rezydencją królewską. Jednak ostatecznie jako centrum władzy i główna siedziba monarchy i parlamentu Warszawa wyłoniła się za panowania Zygmunta III Wazy. Było to już wówczas miasto o wysokiej randze, zwłaszcza z powodu odbywania się tu sejmów walnych koronnych i elekcji królewskich. Zygmunt, skupiając się szczególnie na polityce wschodniej i północnej, dostrzegał wysoce niedogodne peryferyjne położenie geograficzne Krakowa. Warszawa nie tylko leżała bliżej Pomorza czy Litwy, lecz także znajdowała się na szlakach prowadzących do Poznania i Wrocławia, a stamtąd na zachód Europy. Niektórzy badacze podkreślali również tęsknotę nowego króla za rodzinną Szwecją. Z pewnością decydującym czynnikiem, który wpłynął na decyzję królewską o przenosinach dworu, był pożar zamku wawelskiego na początku 1596 r. Teraz jednak trzeba było przystosować zamek warszawski do nowych funkcji, dlatego też król zamieszkał w nim na stałe dopiero w 1611 r., po powrocie z wyprawy moskiewskiej.

Od tej pory Warszawa stała się najważniejszym miastem Rzeczypospolitej, nie tylko jako siedziba monarchy, lecz także miejsce zwoływania sejmów. Warto dodać, że aż do jej upadku nie wydano żadnego aktu prawnego uznającego Warszawę za miasto stołeczne - przysługiwał jej jedynie tytuł miasta rezydencjonalnego Jego Królewskiej Mości. Mimo to, będąc de facto stolicą, czerpała z tego liczne korzyści, przejawiające się chociażby w ożywionej rozbudowie w okresie epoki baroku, przypadającej na czasy Wazów. Chociaż uroczystości koronacyjne i pogrzebowe królów nadal odbywały się w Krakowie, Warszawa także była miejscem licznych podniosłych uroczystości, takich jak hołdy składane polskim władcom. Dzięki stałej obecności królewskiej Warszawa wzrastała wraz z rozwojem dworskiego, magnackiego i kościelnego mecenatu, stając się już w XVII stuleciu prawdziwie środkowoeuropejską metropolią.

M. G.-K.

Ilustracja: widok Warszawy od strony Pragi na rycinie Georga Brauna z 1618 r., Polona, CC-BY-NC.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: