Hajdamacy dokonali w Humaniu rzezi ok. 20 tys. Polaków i Żydów. Bunt hajdamaków ogarnął prawobrzeżną Ukrainę (województwa bracławskie, kijowskie, Podole i Wołyń) i był odpowiedzią na zaostrzenie pańszczyzny, wybuch konfederacji barskiej i propagandę unijną Kościoła katolickiego wśród prawosławnych. Hajdamacy zwrócili się przeciwko miastom, polskiej szlachcie, klerowi katolickiemu i Żydom.

Na czele powstania stanęli: setnik kozaków zaporoskich  Maksym Żeleźniak (ok. 1740-po 1768) i setnik nadwornych kozaków wojewody kijowskiego Franciszka Salezego Potockiego Iwan Gonta (1705-1768).

Bunt stłumiły pospołu wojska rosyjskie i wojska polskie wierne królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu. Pochwyconego w niewolę przez rosyjskiego gen. Kreczetnikowa Iwana Gontę wydano staroście halickiemu Franciszkowi Xaweremu Branickiemu. Setnika  obdarto ze skóry i poćwiartowano we wsi Serby. Maksym Żeleźniak, jako poddany carski, został zesłany na Sybir. Represje po buncie hajdamaków trwały jeszcze przez kilka lat.

Wydarzenia historyczne stały się kanwą dramatu Juliusza Słowackiego Sen srebrny Salomei. Na pamiątkę masakry działające na brytyjskiej wyspie Jersey ugrupowanie Ludu Polskiego na Emigracji (1835-1846) przyjęło nazwę Gromada Humań.

PM

Ilustracja: obóz hajdamaków według rysunku Juliusza Kossaka, Wikimedia Commons, domena publiczna.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: