Władysław, nazwany przez potomnych Wygnańcem, pierworodny syn Bolesława Krzywoustego i ruskiej księżniczki Zbysławy, przyszedł na świat w 1105 roku, a zatem jeszcze w okresie trwającego podziału kraju i walki jego ojca ze starszym bratem Zbigniewem. Fakt ten mógł stanowić jedną z przyczyn ogłoszenia w 1138 roku dekretu sukcesyjnego, zwanego też „testamentem Krzywoustego”, dzielącego kraj na dzielnice i wprowadzające zasadę senioratu. A choć traktat ten miał w zamyśle jego twórcy zapewnić państwu pokój, stał się zarzewiem długotrwałych wojen, osłabienia kraju i strat terytorialnych. Decydujące tu okazało się właśnie krótkie panowanie pierwszego księcia-seniora i dziedzica dzielnicy śląskiej, Władysława II Wygnańca (1138-1146).

Wszyscy kronikarze polscy byli na ogół zgodni z krytyką jego rządów, naznaczonych walką z młodszymi przyrodnimi braćmi – Bolesławem Kędzierzawym i Mieszkiem Starym, oraz konfliktem ze wpływowym palatynem Piotrem Włostowicem, w wyniku której ten ostatni został uwięziony i oślepiony. W ślad za przekazem Wincentego Kadłubka widzieli w tym skutki dominujących wpływów żony księcia-seniora – Agnieszki Babenberskiej. A choć można polemizować z tezami kronikarza, to wydaje się, że mogły one stać za pewnymi decyzjami jej męża, skutkującymi utratą poparcia w kraju i przegraną walką z juniorami, zakończoną wygnaniem.

Na negatywną ocenę Władysława wśród polskich historyków miały również wpływ jego późniejsze usiłowania odzyskania władzy, sprowadzająca na kraj obce interwencje władców niemieckich – Konrada III z  roku 1146 oraz Fryderyka I Barbarossy z 1157 roku. Wszystko to okazało się jednak daremne.

Saski Altenburg, położony na terenie dzisiejszej Turyngii, 30 maja 1159 roku. W górującym nad miastem i okolicą zamku dogorywa mieszkający tu od trzynastu lat polski wygnaniec. Jest coś tragicznego i zarazem symbolicznego w zgonie owego kontrowersyjnego polskiego władcy. Dopiero z chwilą wydania przez niego ostatniego tchnienia rozbicie dzielnicowe stało się faktem dokonanym, zabrakło bowiem jedynego przedstawiciela dynastii piastowskiej, dążącego do ponownego zjednoczenia rozbitego na księstwa państwa polskiego. Śmierć Władysława otworzyła jednak drogę do odzyskania Śląska jego synom, których panujący w tej dzielnicy następcy podejmowali w ciągu następnych stu pięćdziesięciu lat wysiłki w kierunku przywrócenia państwu jedności, podążając śladami swojego protoplasty.

 

A.F.

 

Ilustracja: Władysław II Wygnaniec, Wikipedia, Domena Publiczna.



O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: