Myśl o przywróceniu Wawelowi dawnej chwały, którą zaczął tracić już w XVII w., zrodziła się już w okresie Rzeczypospolitej Krakowskiej. Późniejsze zajęcie wzgórza przez garnizon austriacki całkowicie uniemożliwiło te plany, idea jednak nadal trwała, lecz dla jej realizacji potrzebne było odzyskanie zamku. W 1879 r. Teodor Nieczuja Ziemięcki nawoływał do poruszenia tej kwestii przez Sejm Galicyjski, przekonując o potrzebie utworzenia na zamku Muzeum Narodowego. Zdawano sobie sprawę, że decyzję o przynależności wzgórza może podjąć tylko cesarz, dlatego też starano się pozyskać jego przychylność. W tym celu rok później prezydent Krakowa Mikołaj Zyblikiewicz przedłożył projekt utworzenia na Wawelu rezydencji cesarskiej, z której władca korzystałby w trakcie swoich wizyt w Galicji. Specjalną petycję wręczył Franciszkowi Józefowi Ludwik hr. Wodzicki na czele delegacji sejmowej, która skorzystała z pobytu cesarza w Krakowie na jesieni 1880 r. Przy tej okazji cesarz zwiedził Wawel, także wnętrza dawnej siedziby królów polskich, która mimo dewastacji zrobiła na nim wielkie wrażenie. Na razie poprzestano na sporządzeniu planów i dokumentacji zamku, a do sprawy własności i praw konserwatorskich powrócono wiele lat później - przy okazji złotego jubileuszu panowania cesarza w 1898 r.

W 1895 r. Sejm Krajowy pod przewodnictwem marszałka Stanisława hr. Badeniego podjął uchwałę o uczczeniu tej rocznicy właśnie poprzez utworzenie z zamku pałacu cesarskiego. Cesarz przesłał posłom specjalny telegram z podziękowaniami za ten dar, lecz przyszłość projektu uzależniona była od pertraktacji z austriackim dowództwem wojskowym, któremu podlegał Wawel.

Ostateczną umowę zawarto dopiero w 1903 r. we Lwowie. Przewidziano w niej, że w zamian za przekazanie zamku Królestwu Galicji i Lodomerii na cele rezydencjonalne garnizon otrzyma 8 budynków koszarowych wartości 3,3 mln koron. Przekazywanie wzgórza odbywało się etapami - w 1905, 1910 i 1911 r. Już w pierwszym w rękach polskich znalazł się sam zamek. Od razu rozpoczęto realizację planów odbudowy, tym bardziej że widać było, jak wiele pozostawało do zrobienia.

M. G.-K.


O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: