W latach PRL 17 stycznia 1945 r. czczono jako święto wyzwolenia Warszawy. Obecnie historycy przypominają jednak, że wyzwolenia można było dokonać wcześniej, już w 1944 roku, ale władze sowieckie ze względów politycznych zatrzymały ofensywę na prawym brzegu Wisły.

Obecnie w pracach naukowych pojawiają się różne określenie wydarzeń z 17 stycznia 1945 r: "wkroczenie Armii Czerwonej do Warszawy", "zajęcie lub zdobycie Warszawy" czy też "zakończenie walk o Warszawę". Żadne z tych określeń nie przyjęło się jednak powszechnie.        

W opinii historyka Andrzeja Kunerta, 17 stycznia 1945 r. nastąpiło nie wyzwolenie Warszawy, ale zajęcie wymarłego miasta przez oddziały Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego.

"W moim odczuciu, 17 stycznia 1945 r. nastąpiło wyzwolenie morza ruin, pozbawionego mieszkańców. Nazwałbym to zajęciem wymarłego miejsca, kilka godzin wcześniej opuszczonego przez oddziały niemieckie. W stolicy nie było nikogo, kto by mógł przywitać wkraczające wojsko kwiatami" - mówi Kunert.

Zwraca uwagę, że dopiero po dwóch dobach - 19 stycznia 1945 r. - przerzucono na lewą stronę Wisły kilkuset cywilów, którzy powitali żołnierzy radzieckich i polskich.

Zdaniem historyka, 17 stycznia dopełnił się podwójny dramat: powstańców warszawskich, którzy kilka miesięcy wcześniej czekali bezskutecznie na wejście oddziałów sowieckich, i dramat żołnierzy wojska polskiego, którzy zamiast stolicy zastali tylko jej ruiny. 

Armia Czerwona dotarła do prawobrzeżnej Warszawy we wrześniu 1944 roku, jednak na rozkaz Stalina wstrzymano ofensywę i ograniczono się wtedy do zajęcia praskiej części stolicy, mimo że po drugiej stronie Wisły toczyło się krwawe powstanie.  

Ofensywa na stolicę ruszyła na nowo dopiero w styczniu 1945 r. 17 stycznia Armia Czerwona wspólnie z 1. Armią Wojska Polskiego wkroczyła do stolicy. Dwa dni później zwycięskie oddziały wzięły udział w defiladzie wojskowej.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Łucyk

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl