Po upadku powstania styczniowego szkolnictwo pełniło ważną rolę w systemie rusyfikacji ziem zaboru rosyjskiego. Po 1879 roku nastała epoka zwana "nocą apuchtinowską“ - od nazwiska ówczesnego kuratora oświaty. W szkołach uczniów dozorowano i szpiegowano, jednak niewielu udało się wynarodowić. Wojna z Japonią, która wybuchła w nocy z 21 na 22 lutego 1904 roku, ukazała słabość Rosji. W Cesarstwie uaktywnili się opozycjoniści.
 
22 stycznia 1905 roku robotnicy chcieli wręczyć Mikołajowi II petycję. Wojsko otworzyło ogień do stojących przed Pałacem Zimowym. Od kul zginęło ponad tysiąc osób. W Rosji rozpoczęła się tzw. rewolucja 1905 roku. Już kilka dni później w Warszawie podjęto solidarnościowy strajk generalny. Do robotników przyłączyli się warszawscy uczniowie. Żywili nadzieję, że uda im się wywalczyć powrót języka ojczystego do szkół i polonizację oświaty. 28 stycznia uczniowie spontanicznie opuścili zajęcia. Do strajku nawoływały organizacje młodzieżowe.

W odpowiedzi władze carskie zamknęły placówki i zagroziły młodzieży "wilczym biletem“. Działania rosyjskie nie przyniosły jednak rezultatów, a żądania uczniów poparli rodzice. Spontaniczny z początku ruch wkrótce przyjął formę zorganizowaną. Młodzież powołała komitety strajkowe, a fala zaburzeń stopniowo docierała do placówek poza Warszawą.

AU
 

Ilustracja: ulotka PPS skierowana do rodziców i strajkujących uczniów, Polona, CC-BY-NC.



O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: