26 lutego 1832 roku car wydał statut organiczny, czyli akt prawny mający uzupełniać Konstytucję Królestwa Polskiego. Jednak zamiast uzupełniać, właściwie ją kasował, a co najdziwniejsze - w zasadzie nie wszedł w życie. Ustanawiając konstytucję, car Aleksander I pozostawił dla siebie furtkę w postaci statutów organicznych, które mógł wydawać bez zgody sejmu. Rezerwując sobie tę możliwość prawdopodobnie nie przypuszczał, że jego syn Mikołaj I użyje statutu do całkowitego anulowania konstytucji.
Wydanie statutu było karą za Powstanie Listopadowe, miało też zapobiec następnym zrywom narodowym. Akt ten likwidował odrębność Królestwa Polskiego od Cesarstwa Rosyjskiego. Skasowaniu uległy sejm, wojsko, budżet, a nawet odrębna koronacja cara na króla polskiego. Statut pozostawiał władze wykonawcze, czyli namiestnika, Radę Stanu i Radę Administracyjną.
Wydanie statutu było karą za Powstanie Listopadowe, miało też zapobiec następnym zrywom narodowym. Akt ten likwidował odrębność Królestwa Polskiego od Cesarstwa Rosyjskiego. Skasowaniu uległy sejm, wojsko, budżet, a nawet odrębna koronacja cara na króla polskiego. Statut pozostawiał władze wykonawcze, czyli namiestnika, Radę Stanu i Radę Administracyjną.
Rosyjskie panowanie w Królestwie nie było jednak oparte na wykonywaniu prawa, ale na przemocy. Toteż statut z 1832, chociaż wymieniany jest w podręcznikach jako moment przełomowy, w rzeczywistości nie był siłą sprawczą. O wszystkim zadecydowały już wcześniej karabiny i armaty. Nie było już ani sejmu, ani armii, ani budżetu do skasowania. Nie powołano także namiestnika i na zasadzie zupełnej dowolności najwyższą władzę w Królestwie powierzono feldmarszałkowi Iwanowi Paskiewiczowi, nadając mu tytuł księcia warszawskiego. Zasłużył na niego tłumiąc powstanie.
KM
KM
Ilustracja: strona z Dziennika Praw Królestwa Polskiego z 1832 r., zawierającego polską i rosyjską wersję Statutu Organicznego Któlestwa Polskiego, Podlaska Biblioteka Cyfrowa, CC-BY-NC.
O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.
