Zamek Królewski w Ostrężniku
Nie ma żadnych wzmianek historycznych, ani opracowań dotyczących bezpośrednio tego zamku.
W latach 1959-60 przeprowadzono tu archeologiczne powierzchniowe badania sondażowe. Niektórzy historycy m.in. wobec braku przekazów w kronice Janka z Czarnkowa mają wątpliwości czy zamek ten kiedykolwiek był całkowicie ukończony. Powszechnie przypuszcza się jednak, że zamek ten powstał w 2 połowie XIV w. z inicjatywy Kazimierza Wielkiego, ale po 1370 roku zanikła potrzeba kontynuowania budowy kolejnego ogniwa obronnego.
Swego czasu J. Leberschek próbował potwierdzić teorię, że budowę prowadzili rycerze Wojtek i Marcin z Potoku herbu Śrzeniawa, ale szybko obalono ją zarzucając małe prawdopodobieństwo, że byliby oni w stanie podołać takiemu zamierzeniu finansowo.
Istnieją natomiast pewne poszlaki, że mury zamczyska mogły być wykorzystane przez Mikołaja Siestrzeńca prowadzącego rozbójniczy tryb życia łupiąc okolice w drugiej i trzeciej dekadzie XV w. Przypuszczenia takie wysnuto na podstawie tego, że ów Siestrzeniec herbu Kornic był właścicielem wsi: Jaroszowa, Zawady i Przewodziszowice położone w bezpośrednim sąsiedztwie tego zamku, zatem jego tereny mogły również obejmować zamek Ostrężnik.
Podobnie jak ustalenie historii zamku, również wiele kłopotów przysporzył wygląd lub przynajmniej planowany wygląd warowni. Początkowo sądzono, że była to strażnica obronna, ale rozmach założenia kazał odrzucić tą koncepcję i przychylić się do zamku.
Obecnie możemy na podstawie badań ustalić, iż składał się z zamku właściwego (zamek górny) na wysokiej skale i podzamcza (zamku dolnego). Pański dom mieszkalny usytuowany na skraju niemal pionowo opadającej skały składał się z dwóch części w kształcie prostokąta o powierzchni około 1200 m 2 /wg niektórych przesadzonych źródeł 1500/ i wymiarach 15 x 10 metrów i 12 x 5 metrów. Ta druga część mogła mieć charakter wieżowy. Od stron wschodniej, południowej i zachodniej część mieszkalną otaczały mury obwodowe o średniej grubości 1,5 metra i łącznej długości 144m. Z układu fundamentów murów można sądzić, że wokół zamku górnego były aż cztery dziedzińce wewnętrzne, co stwarzało dodatkowe zabezpieczenie obronne. Pomieszczenia zamku górnego posiadały układ amfiladowy. W mur obwodowy od strony południowo-wschodniej wbudowana była prostokątna baszta, której fundament łączył się ze skarpą głębokiej fosy. Być może, że była to również brama, pod którą wg podań znajdowały się zasypane obecnie podziemia. Dojście do zamku górnego wiodło mostem zbudowanym nad rozległą i bardzo głęboką fosą oddzielającą go od podzamcza. Znajdujące się na dwóch poziomach dwie części podzamcza (o łącznej powierzchni około 2500 tysiąca m 2 /wg niektórych przesadzonych źródeł 7200 tys. m 2 /) otaczały, jak można się domyślać, drewniane zapory, po których zachowały się do dzisiaj jedynie ślady ziemne. Wjazd na teren podzamcza prowadził od strony południowo-wschodniej. Wyraźnie są widoczne ślady starej drogi dojazdowej. Zamek został starannie rozebrany w XVIII lub w XIX w. o czym pochodzi krótka, jedyna wzmianka o zamku. Nie wiadomo jednak z jakiego powodu i przez kogo. Całość murowanego założenia obronnego porośniętego bukowym lasem jest widoczna tylko na poziomie przyziemia. Obiekt nie był poddany systematycznym badaniom archeologicznym.
Według legend było tu więzienie dla przestępców, ale jak na więzienie zamek był chyba za obszerny. Według innego podania zamek zamieszkiwali kiedyś rozbójnicy i przechowywali w nim skarby, zdobyte podczas łupieskich wypraw. Inne podanie związane jest z powstaniem styczniowym 1863. Pod wsią Śmiertelny Dąb (około 9 km na północny - wschód od Ostrężnika) 9 lipca 1863 r. miała miejsce bitwa powstańców z wojskami rosyjskimi. Po porażce powstańcy mieli ukryć w zamku Ostrężnik dokumenty i skarb powstańczy.
Wzgórze zamkowe stanowi rezerwat leśny "Ostrężnik".
źródło: Jura.art.pl
zdjęcia: Poszukiwania.pl