Los świętego Jozafata Kuncewicza związał się nierozerwalnie z unią brzeską i powstaniem Kościoła grekokatolickiego. Póżniejszy arcybiskup przyszedł na świat we Włodzimierzu Wołyńskim w 1580 r. w rodzinie mieszczańskiej. Na chrzcie nadano mu imię Jan. W młodości wysłano go do Wilna, gdzie miał nauczyć się fachu kupieckiego.

W 1596 r. na synodzie w Brześciu Litewskim cześć biskupów prawosławnych z terenu Rzeczypospolitej zawarła z Kościołem katolickim unię, która podporządkowywała ich zwierzchności papieża. Kuncewicz całym sercem opowiedział się za tym układem i postanowił wstąpić do zakonu bazylianów (1604), gdzie przyjął imię Jozafata. W 1609 r. przyjął święcenia kapłańskie. Kilka lat później, już powszechnie znany ze swojej działalności duszpasterskiej, został mianowany unickim arcybiskupem połockim i od tej pory rozpoczął szeroko zakrojoną akcję misyjną. Wywołało to zaniepokojenie i wrogość prawosławnych, którzy w 1621 r. wywołali w Połocku poważne zamieszki.

Dwa lata później 12 listopada sytuacja się powtórzyła. Metropolita postanowił porozmawiać z buntownikami, żądającymi zerwania unii brzeskiej. Św. Jozafat kategorycznie odmówił, czym wzbudził gniew prawosławnych. Arcybiskup został zamordowany uderzeniem topora w głowę. Jego ciało zostało zbezczeszczone i wrzucone do Dźwiny.

Jego kult wśród unitów zaczął się prawie natychmiast po męczeńskiej śmierci. Z obawy przed prawosławnymi relikwie wywieziono z Połocka - powróciły tam dopiero w 1667 r. Dwadzieścia lat później odbyła się beatyfikacja. Na kanonizację trzeba było czekać do roku 1867 r.

Szczątki świętego od 1706 r. znajdowały się w kaplicy zamkowej książąt Radziwiłłów w Białej Radziwiłłowskiej (obecnie Białej Podlaskiej). Po kanonizacji z rozkazu władz rosyjskich ukryto je w podziemiu kościoła bazylianów. W czasie I wojny światowej przewieziono je do Wiednia, ale ostatecznie w 1949 r. umieszczono w Bazylice św. Piotra na Watykanie, gdzie znajdują się do dziś.

M. G.-K.

Ilustracja: portret św. Jozafata pędzla Aleksandra Tarasowicza z drugiej połowy XVII w., Polona, CC-BY-NC.

O ile nie jest to stwierdzone inaczej, wszystkie materiały na stronie są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Muzeum Historii Polski.







POLECAMY TAKŻE: